Deze maand werden isolatiebedrijven en woningeigenaren gealarmeerd door een uitspraak van de Raad van State. Woningeigenaren en bedrijven die spouwmuren van een woning willen isoleren, moeten beter onderzoek doen of er geen vleermuizen in de spouw aanwezig zijn. Dit laat de Raad van State 2 augustus 2023 weten in de uitspraak van een rechtszaak tussen de provincie Utrecht en een isolatiebedrijf.
Al vaker kwam dit onderwerp in nieuwsberichten en media naar voren. Men was op de hoogte dat isoleren mogelijk in strijd kan zijn met de Wet Natuurbescherming. Echter, vaak werd er middels een camera gekeken of er vleermuizen aanwezig waren. Dit is onvoldoende, zoals ook blijkt uit de uitspraak van de Raad van State. De zogenoemde zorgplicht uit de Wet Natuurbescherming werd onvoldoende nageleefd.
Hoe werkt het dan wel?
Kijken met een camera is dus onvoldoende. De dieren kunnen gemakkelijk over het hoofd worden gezien. Sommige vleermuissoorten hebben genoeg aan een gat waar je pink in past. Niet zo verwonderlijk dat je ze met een camera in de spouwmuren niet tegen komt. Een stuk oud isolatiemateriaal, puin of uitstekende stenen kunnen het zicht beperken en leiden tot het missen van dieren. Een ander aspect is dat vleermuizen in één seizoen op meerder plekken leven. Dit heeft verschillende redenen. Hierin spelen onder andere verblijfstype, microklimaat en parasieten een rol.
Er is daarom meer onderzoek nodig om uit te sluiten dat er geen beschermde vleermuissoorten in spouwmuren verblijven. Allereerst is het uitvoeren van een Quickscan nodig. Hierbij wordt er gekeken of er in de woning geschikte verblijfsplekken voor vleermuizen aanwezig zijn. Bestaat de mogelijkheid dat vleermuizen gebruik maken van de woning dan dient er een vervolgonderzoek uitgevoerd te worden. Dit vervolgonderzoek bestaat bij woningen meestal uit 5 bezoeken. Op deze manier wordt er exact in kaart gebracht of, en met welk doel vleermuizen gebruik maken van de woning.
Er zitten vleermuizen in mijn huis, en nu?
Een Ecoloog kan advies geven over de vervolgstappen. Als het isoleren negatieve effecten heeft voor vleermuizen zijn, moet er een ontheffing aangevraagd worden. In zo’n ontheffingsaanvraag dient men te voldoen aan verschillende eisen. Zo zullen er mitigerende en compenserende maatregelen moeten worden uitgevoerd. Deze maatregelen moeten beschreven staan in de aanvraag. Voorbeelden van mitigerende maatregelen zijn de periode van uitvoering (buiten de kraamperiode) en het aanbrengen van zogenoemde ‘Exclusion flaps’. Deze worden geplaatst op de plekken waar vleermuizen in de spouw kunnen komen. Dit is een manier om vleermuizen de kans te geven de spouw te verlaten, maar ze kunnen door de ‘flaps’ niet terug naar binnen.
Verder mag op geen enkel moment een vermindering in verblijfplaatsen zijn. Daarom dienen er voor aanvang van de werkzaamheden (tijdelijke) verblijfplaatsen gerealiseerd te zijn. Afhankelijk van de soort en het type verblijf hoort hier een gewenningstijd bij. De tijdelijke voorzieningen kunnen in de naaste omgeving, buiten de werkzone, opgehangen worden.
Verblijfplaatsen die verloren gaan door werkzaamheden moeten gecompenseerd worden. Dit kan door het ophangen van permanente vleermuiskasten of door inbouwkasten te verwerken in de spouw.
Klimaatakkoord Versus Biodiversiteitsverdrag
Bij een ontheffingsaanvraag moet ook duidelijk worden gemaakt wat het wettelijk belang is voor het isoleren van de woning. Dit is het maatschappelijk belang. Nederland staat middenin de energietransitie. Dit is hard ook nodig want Nederland wil in 2030 49% minder broeikasgassen uitstoten. Dit doel is voortgekomen uit het Klimaatverdrag van Parijs. Dit verdrag heeft als doel de stijging van de gemiddelde wereldtemperatuur te beperken tot 2 graden Celsius met als streven 1,5 graden Celsius. Hier werken overheden, bedrijven en particulieren hard aan. Een maatregel die veel toegepast word voor CO2-reductie is na-isolatie van woningen.
Een ander maatschappelijk belang is behoud en versterken van biodiversiteit. Hiervoor is in 1992 het Biodiversiteitsverdrag van Rio de Janeiro in werking getreden. De Europese Unie heeft dit onder andere vertaald naar habitatrichtlijnen. In deze richtlijnen zijn onder andere alle, in Nederland levende, vleermuizen op Europees niveau beschermd. In de Wet Natuurbescherming staan de regels. Het opzettelijk doden, vangen, verstoren van de dieren en het beschadigen of vernielen van voortplantings- en of rustplaatsen van vleermuizen is bij wet verboden.
Is het dan een tegenstrijdigheid? CO2 reduceren of vleermuizen beschermen. Nee, van beide verdragen dient het belang in zicht gehouden te worden. Na-isolatie is een goede stap! Het heeft echter wat meer voorbereiding nodig. Bij deze voorbereiding willen wij u graag helpen.
Kunnen wij u helpen?
Jivo Natuur- en Cultuurtechniek kan werende maatregelen treffen voor vleermuizen in uw huis. Ook het verzorgen en het ophangen van de (permanente/tijdelijke) vleermuiskasten kunnen wij uitvoeren. Wilt u weten of wij nog meer voor u kunnen beteken, neem dan contact met ons op!
